Een octrooi, ook wel patent of brevet genoemd, is een uitsluitend en tijdelijk recht van exploitatie dat door de wetgever verleend wordt voor een uitvinding.
Hierbij wordt onder uitvinding een technische vinding verstaan die zowel betrekking mag hebben op een inrichting, als op een product, alsnog op een werkwijze voor het uitvoeren of realiseren van technische zaken.
2. Vereisten voor het beschermen van een uitvinding door middel van een octrooi
Om beschermbaar te zijn door middel van octrooi dient een uitvinding aan bepaalde vereisten te voldoen. De vereisten om een geldig en effectief octrooi te bekomen, zijn van land tot land verschillend en worden bepaald door de aldaar gangbare wetgeving. Nochtans kan gesteld worden dat in de meeste gevallen aan de volgende 4 basisvereisten dient voldaan te worden:
- De uitvinding moet nieuw zijn, met andere woorden, zij dient betrekking te hebben op een nieuw voorwerp (inrichting, toestel, machine), een nieuwe stof (samenstelling van een product) of een nieuwe werkwijze (bijvoorbeeld fabricatiestappen).
Onder nieuw wordt hierbij verstaan dat de uitvinding niet behoort tot de zogenaamde stand van de techniek, waarbij met de stand van de techniek meestal alles bedoeld wordt wat wereldwijd publiek beschikbaar is op welke wijze dan ook. Voor de meeste staten dient aan deze voorwaarde voldaan te zijn tot op het ogenblik van de indiening van de octrooiaanvraag.
- De te beschermen materie dient het resultaat te zijn van uitvinderwerkzaamheid. Dit betekent dat de uitvinding betrekking heeft op materie die niet voor de hand liggend is. Hierbij wordt nog al eens het begrip gehanteerd dat uitsluitend sprake kan zijn van een uitvinding wanneer de betreffende materie niet met de kennis van een middelmatige vakman uit de stand van de techniek kan worden afgeleid.
- De uitvinding moet vatbaar zijn voor toepassing op het gebied van de nijverheid, waaronder ook de land- en tuinbouw wordt gerekend. Dit mag zeer ruim geïnterpreteerd worden, namelijk dat de uitvinding vatbaar moet zijn om commerciële doeleinden te dienen.
- De uitvinding mag niet strijdig zijn met de openbare orde of de goede zeden
3. Wie kan een Belgisch octrooi aanvragen?
Iedere natuurlijke of rechtspersoon en iedere vennootschap gelijkgesteld aan een rechtspersoon kan, ongeacht zijn nationaliteit en woonplaats, een Belgisch octrooi aanvragen. Een octrooiaanvraag kan door meerdere aanvragers gezamenlijk worden ingediend.
4. Mogelijke wegen
a. Nationaal
In de meeste landen van de wereld kunnen octrooien door middel van een nationale procedure worden aangevraagd. Een beperkt aantal landen voorziet evenwel niet in de mogelijkheid tot octrooibescherming. Verder zijn er nog een aantal staten waarbij de verkrijging van een octrooi door middel van bilaterale verdragen met andere landen wordt bepaald.
b. Regionaal
In bepaalde landen kan octrooibescherming verkregen worden via een regionale procedure. Zulke regionale procedure voorziet erin dat door middel van één enkele indienings- en/of verleningsprocedure octrooibescherming voor verscheidene landen kan worden bekomen. Het belangrijkste voorbeeld hiervan is de Europese octrooiaanvraag die met slechts één procedure geldt voor meerdere landen (maximaal zelfs 38 landen). Daarnaast bestaat ook nog de mogelijkheid om, enerzijds, voor een aantal Afrikaanse landen en, anderzijds, voor een aantal Aziatische landen een aanvraag door middel van één gemeenschappelijke procedure uit te voeren.
c. Internationaal
De internationale octrooiaanvraag laat toe dat voor een aantal landen één enkele indieningsprocedure kan worden gevolgd met de mogelijkheid de eigenlijke nationale of regionale fasen uit te stellen voor een welbepaalde periode. Deze aanvraag is mogelijk voor een honderdveertigtal landen die het verdrag ondertekenden tot samenwerking inzake octrooien wat kortweg het PCT-verdrag (Patent Cooperation Treaty) wordt genoemd.
d. Inroeping van prioriteit
Bij het aanvragen van octrooibescherming in landen die het Verdrag van Parijs hebben ondertekend, kan binnen het jaar volgend op een eerste indiening een prioriteitsrecht worden ingeroepen voor hierop gebaseerde latere indieningen in andere landen.
© 2012 – Antwerps Octrooi- en Merkenbureau M.F.J. Bockstael nv –
